Zachowania rozrodcze Świtezianek - Calopteryx
(klikając w zdjęcie powiększysz je)
Zachowania rozrodcze Świtezianki błyszczącej - Calopteryx splendens
Obserwacje zachowań rozrodczych w roku 2015 prowadziliśmy nad małą rzeczką Ruda w miejscowości o tej samej nazwie. To tu wspomniana rzeczka jest przedzielona jazem tuż obok jedynego, zamieszkałego domu. Wokół są lasy.
Poniżej jazu obserwowaliśmy rozród: Orthetrum coerulescens, Orthetrum brunneum, Calopteryx splendens i Calopteryx virgo, Chalcolestes viridis, Pyrrhosoma nymphula, Ischnura elegans, Platycnemis pennipes, Aeshna grandis, Aeshna cyanea, Libellula quadrimaculata, Libellula fulva, Sympetrum danae, Sympetrum pedemontanum, Sympetrum sanguineum, Sympetrum striolatum, Sympetrum vulgatum.
Przebywały tam również: Sympecma fusca, Enallagma cyathigerum, Aeshna mixta, Aeshna isoceles, Anax imperator, Anax parthenope, Somatochlora metallica, Somatochlora flavomaculata, Libellula depressa (kilka osobników prawdopodobnie zaleciałych), Orthetrum cancellatum (w bardzo dużych ilościach), Orthetrum albistylum (pojedyncze osobniki; zarówno samice jak i samce).
Przebywały tam również: Sympecma fusca, Enallagma cyathigerum, Aeshna mixta, Aeshna isoceles, Anax imperator, Anax parthenope, Somatochlora metallica, Somatochlora flavomaculata, Libellula depressa (kilka osobników prawdopodobnie zaleciałych), Orthetrum cancellatum (w bardzo dużych ilościach), Orthetrum albistylum (pojedyncze osobniki; zarówno samice jak i samce).
Powyżej jazu obserwowaliśmy rozród: Lestes sponsa, Chalcolestes viridis, Sympecma fusca, Ischnura elegans, Enallagma cyathigerum, Coenagrion pulchellum, Coenagrion puella, Erythromma najas, Erythromma viridulum, Platycnemis pennipes,
Aeshna mixta, Aeshna isoceles, Aeshna grandis, Aeshna cyanea, Anax imperator, Libellula quadrimaculata, Libellula fulva,
Orthetrum cancellatum, Orthetrum albistylum, Leucorrhinia albifrons, Sympetrum danae, Sympetrum sanguineum, Sympetrum striolatum, Sympetrum vulgatum, Crocothemis erythraea.
Widzieliśmy jednego samca (w locie) Aeshna juncea lub Aeshna subarctica. Obserwowaliśmy również Anax parthenope ale nie widzieliśmy zachowań rozrodczych.
Aeshna mixta, Aeshna isoceles, Aeshna grandis, Aeshna cyanea, Anax imperator, Libellula quadrimaculata, Libellula fulva,
Orthetrum cancellatum, Orthetrum albistylum, Leucorrhinia albifrons, Sympetrum danae, Sympetrum sanguineum, Sympetrum striolatum, Sympetrum vulgatum, Crocothemis erythraea.
Widzieliśmy jednego samca (w locie) Aeshna juncea lub Aeshna subarctica. Obserwowaliśmy również Anax parthenope ale nie widzieliśmy zachowań rozrodczych.
Fot. 1 2015-07-12 Rzeczka Ruda w miejscowości Ruda.
Fot. 2 2015-07-12 Rzeczka Ruda w miejscowości Ruda.
Fot. 3 2015-08-01 Rzeczka Ruda w miejscowości Ruda.
Fot. 4 2015-07-12 12:05:15 Rzeczka Ruda w miejscowości Ruda. Przebywały nad nią również Ważki czteroplame (Libellula quadrimaculata) i to licznie.
Rzeczka Ruda poniżej jazu na odcinku od mostu przez, który biegnie droga do lasu płynie przez polanę, a jej długość wynosi około 85 metrów. Szerokość lustra wody jest różna i zależy od pory roku, a także od okresowych opadów
i waha się od 3 do 8 metrów.
W niektórych miejscach lustro wody ma zaledwie 1 metr szerokości i dotyczy to pozbawionego opadów dłuższego okresu gorącego lata, tak jak miało to miejsce w 2015 roku. Fot. 1, 2, 3, 4
Głębokość waha się od 20 cm do 60 cm
w zależności od miejsca oraz od obfitości okresowych opadów i dłuższych okresów suszy. Rzeczka ta nigdy nie wysycha, gdyż jest zasilana z pięciu jezior, które mają własne źródła.
Pod koniec października 2015 r. poziom wody podniósł się do prawie 1 metra. Przyczyną była działalność bobrów. Zbudowały tamę 800 metrów poniżej tego miejsca.
Kliknij w wybrane zdjęcie, aby je powiększyć.
Fot. 5 2015-07-14 Rzeczka Ruda w miejscowości Ruda powyżej jazu.
Rzeczka Ruda powyżej jazu na odcinku 300 metrów tworzy zbiornik o szerokości od 50 do 60 metrów. Fot. 5
Powyżej tego odcinka następuje jej stopniowe zwężanie do 9 metrów szerokości od 700 metra od jazu.
Brzegi rzeczki porastają głównie drzewa liściaste i w mniejszej ilości krzewy, za którymi rośnie las iglasty.
Woda w rzece jest bardzo czysta - jest dopuszczona do spożycia.
W tej części rzeczki sporadycznie obserwowaliśmy przelatujące świtezianki.
Fot. 6 2015-08-10 10:18:15 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - 5 samic i 1 samiec.
Fot. 7 2015-07-14 10:44:31 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - 10 samic.
Kliknij w wybrane zdjęcie, aby je powiększyć.
Świtezianki błyszczące (Calopteryx splendens) to bardzo spokojne ważki, wobec osobników własnego gatunku, jak i innych ważek.
W obserwowanym przez nas zbiorowisku Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens)
i Świtezianki dziewicy (Calopteryx virgo) nie dochodziło do molestowania, czy też prób pochwycenia przez samca jednego gatunku samicy drugiego gatunku.
W porze przedpołudniowej głównym ich zajęciem jest wygrzewanie się w promieniach słonecznych i polowanie na mniejsze od nich owady. Siedzą blisko siebie z uniesionymi ku górze odwłokami w większych grupach (fot. 7 - z lewej), mniejszych, tak jak widać na (fot. 6) lub pojedynczo (fot. 8). Tuż obok siebie siedzą: jeszcze młode oraz dojrzałe i te już starsze osobniki. Nie atakują się nawzajem.
W porze przedpołudniowej głównym ich zajęciem jest wygrzewanie się w promieniach słonecznych i polowanie na mniejsze od nich owady. Siedzą blisko siebie z uniesionymi ku górze odwłokami w większych grupach (fot. 7 - z lewej), mniejszych, tak jak widać na (fot. 6) lub pojedynczo (fot. 8). Tuż obok siebie siedzą: jeszcze młode oraz dojrzałe i te już starsze osobniki. Nie atakują się nawzajem.
Gdy temperatura otoczenia wzrasta do 30° C
i więcej samce, jako pierwsze przejawiają "ochotę" do rozrodu.
Fot. 8 2015-08-01 12:38:53 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samice.
To kolejne zdjęcie pokazuje, że dwie samice Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens)
wygrzewają się tuż obok siebie.
Fot. 9 2015-07-12 13:56:33 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica i Świtezianka dziewica (Calopteryx virgo) - samica.
To kolejny przykład na zgodność pomiędzy samicami Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) i Świtezianki dziewicy (Calopteryx virgo).
Cały odcinek rzeczki przecinający polanę był miejscem występowania obu gatunków: Świtezianki błyszczącej i Świtezianki dziewicy. Jedyna różnica jaka je dzieliła polegała na tym, że Świtezianki błyszczące (Calopteryx splendens) przebywały na tym odcinku przez całą dobę nocując na liściach nadbrzeżnych krzewów, natomiast Świtezianki dziewice (Calopteryx virgo) nocowały nad rzeczką na krzewach pod osłoną wysokich drzew tj. w miejscu gdzie rzeczka wpływa na teren wysokiego lasu.
Fot. 10 2012-06-10 13:17:22 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) i Łunica czerwona (Pyrrhosoma nymphula) - samce.
To zdjęcie wykonano nad Strugą Rybnicką.
To co jest widoczne na zdjęciu nie jest incydentalnym przykładem.
Te dwa różne gatunki: Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) i Łunica czerwona (Pyrrhosoma nymphula) bytują obok siebie w wielkiej zgodzie.
Fot. 11 2015-07-24 15:46:44 Żagnica wielka (Aeshna grandis) - samica składa jaja, a powyżej odpoczywa samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens).
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) przysiadła na tym samym wystającym z wody kijku, na którym wcześniej rozpoczęła składanie jaj samica Żagnicy wielkiej (Aeshna grandis).
Fot. 12 2015-07-12 13:37:02 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - tandem.
Na fot. 12, 13, 14 jest ten sam tandem Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) w trakcie kopulacji.
Fot. 13 2015-07-12 13:37:04 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - tandem.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) czterema odnóżami wspiera się na liściu, jedynie przednia para kończyn podtrzymuje odwłok.
Fot. 14 2015-07-12 13:38:57 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - tandem.
W tym ujęciu para Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) zakończyła kopulację. Samiec jeszcze trzyma samicę za przedplecze, ale po chwili zwolni uchwyt, aby samica mogła samotnie złożyć jaja, a on będzie blisko niej i będzie ją "nadzorował" aby jego "wysiłek nie poszedł na marne".
Fot. 15 2015-08-24 14:26:08 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - tandem.
Kolejne 15 zdjęć to te same osobniki Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens). Na zdjęciu z lewej są w pozycji "serduszka" tuż przed kopulacją. Samica odnóżami podtrzymuje odwłok i tym samym naprowadza swoje narządy rozrodcze na wtórny aparat kopulacyjny samca. Prawdopodobnie nie jest to jej pierwszy partner.
Zachowanie samicy na zdjęciu z lewej jest całkowicie odmienne od zachowania samicy
widocznej na fot. 12, 13, 14.
Zastanawiający jest fakt wysuniętego pokładełka.
Fot. 16 2015-08-24 14:26:10 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - tandem.
Po 2 sekundach od poprzedniego ujęcia samica nadal próbuje zbliżyć swoje narządy rozrodcze do narządów samca i nadal ma odchylone pokładełko.
Po tej próbie doszło już do kopulacji.
Fot. 17 2015-08-24 14:29:51 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica składa jaja, a samiec ją pilnuje.
Tuż po kopulacji samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) sama przysiadła na roślinie wystającej z wody i zaczęła składać jaja. Tymczasem samiec nie odstępował jej, a to siedząc w niewielkiej odległości od niej, a to latając nad nią. Pilnował swojej wybranki, aby nie porwał jej inny samiec. Postepując w ten sposób zapewnił przekazanie własnych genów następnemu pokoleniu.
Rozkładanie skrzydeł w tej sytuacji przez samca prawdopodobnie ma na celu zasygnalizowanie innym samcom, że to on tu "rządzi" i samica "należy" do niego, a nadto oznajmia samicy, że jest w pobliżu. Może być również oznaką jego samozadowolenia.
Fot. 18 2015-08-24 14:31:32 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica podczas składania jaj.
Na tym ujęciu samiec Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) leci w niedużej odległości od samicy składajacej jaja. Nadal ją pilnuje.
Fot. 19 2015-08-24 14:35:52 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica składająca jaja.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) składając jaja w roślinę, która wcześniej była na powierzchni wody (fot. 18) wywierała odwłokiem tak duży nacisk, że roślina wraz z nią zaczęła się zanurzać. Jak widać nad powierzchnię wody wystaje niewielka część tułowia i skrzydeł.
Od tej chwili samica nie ma możliwości oddychania powietrzem atmosferycznym.
Fot. 20 2015-08-24 14:36:00 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica składa jaja, a samiec nadal nad nią lata.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) nadal składa jaja i jest prawie cała zanurzona, wystają tylko końcówki skrzydeł, a samiec nadal ją pilnuje.
Fot. 21 2015-08-24 14:36:52 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica składająca jaja.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) nadal składa jaja. Jest całkowicie zanurzona. Pęcherzyki powietrza znajdujące się pomiędzy skrzydłami spowodowały, że skrzydła wyglądają inaczej niż zwykle.
Fot. 22 2015-08-24 14:38:08 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica składająca jaja.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) nadal znajduje się pod powierzchnią wody. Jak widać próbuje składać jaja w dno rzeki.
Fot. 23 2015-08-24 14:39:54 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica.
Po przeszło 4 minutach przebywania pod wodą samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) wypłynęła na powierzchnię i przyjęła charakterystyczną pozycję. Tylne skrzydła szeroko rozstawione, przednie złożone wzdłuż odwłoka oraz odnóża również szeroko rozstawione. Niektóre samice z tej pozycji potrafią się wznieść w powietrze. Ta samica postąpiła inaczej. Czyżby była bardzo wyczerpana?
Nadal nie oddycha powietrzem.
Fot. 24 2015-08-24 14:39:56 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) nadal unosi się na powierzchni wody i nadal nie oddycha.
Fot. 25 2015-08-24 14:39:59 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) wykorzystując sprzyjający podmuch wiatru "podpłynęła" do roślin.
Fot. 26 2015-08-26 14:40:00 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) rozpoczęła pieszą wspinaczkę po roślinie.
Fot. 27 2015-08-24 14:40:06 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica.
Kolejne ujęcie wspinającej się "pieszo" samicy Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens). Prawdopodobnie już nie składa jaj, a jedynie wspiera się na odwłoku.
Fot. 28 2015-08-24 14:40:28 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) wchodzi coraz wyżej, ale nadal podpiera się odwłokiem. Po raz pierwszy całkowicie złożyła skrzydła, choć jest na nich sporo kropel wody.
Fot. 29 2015-08-24 14:41:04 Świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens) - samica.
Samica Świtezianki błyszczącej (Calopteryx splendens) poprzez szybkie ruchy skrzydłami osuszyła je i po chwili odleciała na pobliski krzew, gdzie dogrzewała się w słońcu. Żaden z przebywających w pobliżu samców jej nie niepokoił.
Galeria zdjęć Świtezianki błyszczącej - Calopteryx splendens - kliknij tutaj
Galeria zdjęć Świtezianki dziewicy - Calopteryx virgo - kliknij tutaj